یکی از وسایل انتقال حرکت و تغییر دور ، چرخ های اصطکاکی می باشند که بدون نیاز به توقف و با تغییر فاصله محور ها ( تغییر محل تماس چرخ ها ) می توانند دوران های متعددی را بصورت غیر پله ای بر روی محور متحرک بوجود بیاورند . مهم ترین چرخ های اصطکاکی یا وسایل تغییر دور غیر پله ای اصطکاکی مخروطی و چرخ های اصطکاکی بشقابی می باشند .

در شکل 1 انتقال حرکت بوسیله چرخ های اصطکاکی دو مخروط خارجی و یک استوانه منتقل کننده حرکت و چرخ های اصطکاکی یک مخروط خارجی و یک نیم کره نشان داده شده است .

شکل 1

نکته : در گروه چرخ های اصطکاکی مخروطی می توان از یک مخروط خارجی و یک مخروط داخلی هم استفاده نمود .

شکل 2 انتقال حرکت بوسیله چرخ های اصطکاکی بشقابی ( استوانه لغزانی در تماس با یک دیسک) را نشان داده است .

شکل 2

نکته : ترسیم مجموعه های انتقال حرکت اصطکاکی از قوانین مربوط به نقشه های مرکب تبعیت نموده و می بایست جهت حرکت نیز مشخص گردد